NEXTgarden is gestart met het ontwerpen van een korte voorzieningsketen voor de productie en verwerking van wal- en hazelnoten in Agroforestry-Notenpark ‘t Zand. Streekproducent De Zandse Notengaard bouwt gezamenlijk met partners en met subsidie van de Provincie Gelderland een netwerk en onderzoekt de mogelijkheden en kansen voor deze keten. 

In tuinbouwgebied ’t Zand in Huissen is een herontwikkeling gaande. Oude kassen en stallen worden afgebroken. Tien procent van de grond die vrij komt, wordt gebruikt voor huizenbouw. De rest moet ontwikkeld worden met landschappelijke waarden, zodat het er misschien weer net zo uit gaat zien als decennia geleden. Eerder waren er boomgaarden van kersen en daarvoor tabak. Het idee is ontstaan om een notengaard te ontwikkelen. Dit kan veel maatschappelijke meerwaarden (biodiversiteit, bestuiving, aantrekkelijk landschap etc.) met zich meebrengen. Vroeger stonden er in dit gebied ook veel notenbomen. De grond is er heel geschikt voor. Samen met drie andere partners nam streekproducent de Zandse Notengaard het initiatief voor de korte notenketen. De gemeente Lingewaard is aangesloten bij het project in verband met het verbeteren van de landschappelijke kwaliteit en de leefbaarheid van ’t Zand, dat deel uitmaakt van NEXTgarden. Daarnaast is Van Hall Larensteijn betrokken voor het landschapsontwerp en CropEye als penvoerder, projectleider en deskundige op het gebied van noten.

        

Van Australië naar NEXTgarden
Op dit moment halen we bijna alle noten uit landen als Turkije, USA en Australië waarbij we gebruik maken van diverse tussenschakels. Dat staat haaks op de doelstelling van NEXTgarden om de druk op de leefomgeving substantieel af te laten nemen en een alternatief verdienmodel voor boeren en tuinders te ontwikkelen. Dit wil men in het gebied realiseren door middel van structurele veranderingen van het landbouw- en het voedselsysteem. Om die reden werkt ’t Zand daarom met agrarische ondernemers samen in het onderzoek naar de levensvatbaarheid van de notenketen. ‘De korte voorzieningsketen past binnen de speerpunten van NEXTgarden. We zien hier duurzame, ecologische en economische kansen voor de teelt, verwerking en afzet van noten. Daarmee kunnen we veel kennis en ervaring opdoen die gebruikt kan worden bij de ontwikkeling van het NEXTgarden’, aldus wethouder Johan Sluiter van de gemeente Lingewaard.

Quote: ‘De korte voorzieningsketen past binnen de speerpunten van NEXTgarden. We zien hier duurzame, ecologische en economische kansen voor de teelt, verwerking en afzet van noten. Daarmee kunnen we veel kennis en ervaring opdoen die gebruikt kan worden bij de ontwikkeling van het NEXTgarden’, aldus wethouder Johan Sluiter van de gemeente Lingewaard. 
    
Revival van de Nederlandse noot
Voorheen is een professionele notenteelt in Nederland nooit van de grond gekomen. De reden hiervoor is dat inandere landen grootschaliger kon worden geteeld, waardoor de kostprijs van noten elders lager lag dan noten van eigen bodem. Om dit te kunnen ombuigen, is het belangrijk dat externe kosten (CO2-emissie bijv.) worden meegenomen in de prijsbepaling. Of door noten te ontwikkelen die veel lekkerder smaken, een beter verhaal vertellen of bijdragen aan locale ecosysteemdiensten (een aantrekkelijk landschap, bestuiving, koolstofbinding etc.). Nu zijn er veel initiatieven gaande, vooral omdat het economische model voor de notenteelt levensvatbaar lijkt.
Wie durft het aan om op te schalen? De mogelijkheden zijn er, de belangstelling voor streekproducten ook, dus het wachten is op ondernemers! En er is een rol weggelegd voor overheden: belast vervuilende landbouw en beloon herstellende landbouw!
‘We zijn bezig met een opleving van de Nederlandse noot’, vertelt Herman Janssen, eigenaar van de Zandse Notengaard en tevens oud-ondernemer in de levensmiddelenindustrie. Hij wil deze ontwikkeling graag stimuleren. ‘Met mijn vijftig notenbomen ga ik aan de slag met de productie en de verwerking van noten. Niet zozeer om dat straks ook te gaan uitvoeren, maar om de mogelijkheden te onderzoeken. Ertussen zit nog de processtap van het oogsten (handmatig, met drones, vrijwilligers?) en verwerken van de noten. Nodig is dat er voldoende volume is. Ik ben daarom op zoek naar ondernemers die in willen stappen. Denk aan cateringbedrijven, bakkerijen en landwinkels, maar ook aan koks. Hen kan ik adviseren over verschillende rassen en hoe je noten en producten als notenolie kunt gebruiken. Daar hoort ook proeven bij. Het is immers de bedoeling dat dit lekkere en gezonde product straks op de menukaart komt te staan.’

Slimme, rendabele, duurzame keten
Op dit moment wordt met de eigenaren van ‘t Zand gesproken over de samenwerkingsvorm voor de keten. Gedacht wordt aan een coöperatie. Lokale bewoners praten mee over hoe de korte keten eruit moet zien en hoe de afzet van noten georganiseerd en gestimuleerd kan worden. Tevens kijkt men vooruit naar mogelijke uitbreiding van het gebied binnen Lingewaard. Herman: ‘De pilot start met een half hectare, maar het kan uitgroeien tot tientallen hectaren. De productie van noten is bijvoorbeeld een mooie activiteit voor boeren die hun activiteiten willen terugbrengen. Hier is werk voor een gebiedsmakelaar: breng notelaars en grondeigenaren bij elkaar.
Dat past ook in de visie van NEXTgarden, dat met een omvang van 735 hectare volop beschikt over ruimte en faciliteiten voor uitbreiding van en initiatief voor succesvolle bedrijven. Johan Sluiter:
‘Deze regio leent zich perfect voor ondernemers. Gecombineerd met de ligging en de aanwezigheid van kennisinstellingen werken we hier samen aan concrete initiatieven die de hele productieketen slimmer, rendabeler en duurzamer maken.’

Wilt u meer informatie, neem dan contact op met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken. - 0651216159